Sosyal Güvenlik Kurumu sigortasız işçi çalıştırılmasının önüne geçmek için çok sert tedbirler almakta ve yüklü miktarlarda ceza kesmektedir. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kestiği her para cezası hukuka uygun olmayabilir ve mevzuata uygun olmayan haksız para cezalarının iptali için dava açmanız gerekmektedir. Açılacak iptal davasında itiraz, süre gibi konulara çok dikkat edilmelidir. Bu çalışmamızda sizlere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilen para cezalarına karşı başvurulabilecek hukuki yollar hakkında bilgi vereceğiz.

İşletmelerin veya esnafların ticaretlerini hızlı ve etkili yapabilmeleri için işçi çalıştırmaları zorunludur. Mevzuat gereğince işçi çalıştıran her işveren ;iş akdinin kurulması ve işçinin işyerinde fiili olarak çalışmaya başlamasıyla birlikte bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür.  Burada önemli olan durum işçinin işe başlama tarihinin doğru bir şekilde ve zamanında Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesidir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun  işçi bildiriminde bulunmayan gerçek ve tüzel kişileri tespit etme hakkı bulunmaktadır. Bu tespiti resen alacağı inceleme yada kuruma yapılan bir şikâyetle de yapabilir. Burada önemli olan kurumun işyerinde bildirimsiz işçi çalıştırıldığını tespit etmesidir. Yapılan incelemeler sonunda Sosyal Güvenlik Kurumu ‘na bildirimde bulunmadan işçi çalıştırdığınızı tespit ederse kanuni miktarlar oranında ceza kesecektir.

İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ İMKANI VAR MIDIR?

Sosyal Güvenlik Kurumu ‘nun kesmiş olduğu bildirimde bulunmadan işçi çalıştırma cezası kesin değildir. Aleyhinde ceza kesilen kurum veya kişinin kararın tebliğ tarihinden itibaren ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğüne verilecek dilekçe ile 15 gün içinde itiraz hakkı vardır. 5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortaları Kanunu gereği itiraz davanın şartı olup süresi içinde kuruma itirazda bulunmayan kişinin dava hakkı düşecektir. Burada önemli olan husus kuruma yaptığınız itiraz ile aleyhinizde kesilen cezayı durdurabileceğinizdir. İtirazın cezayı durdurması ne demektir? İtirazın cezayı durdurması, kurumun itirazınıza cevap verinceye kadar idari para cezasının tahsili için herhangi bir icrai eylem ve faaliyet yürütemeyeceği anlamına gelmektedir. Ayrıca bu süre için faiz hesaplaması da yapılmayacaktır. İlgili kurumun 60 günlük cevap süresi bulunmaktadır. Bu süre içinde kurum itirazına cevap vermemişse itirazını reddetmiş sayılmaktadır. İtiraz ettiğiniz Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğünün 60 günlük süre içinde itirazınızı reddetme veya kabul etme imkanı vardır. Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğü tarafından itirazınız kabul edilirse aleyhinizde kesilen idari para cezası kalkacaktır.

Şayet ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüğü itirazınızı reddederse; ret kararının size tebliğinden itibaren 30 gün içeresinde idare mahkemelerinde para cezasının iptali için, iptal davası açılması gerekmektedir. Bu süre içerisinden iptal davası açılmamışsa aleyhinizde kesilen idari para cezası kesinleşir.

PARA CEZASINA KARŞI İPTAL DAVASI KİME AÇILACAKTIR?

Her ne kadar sigortasız işçi çalıştırmadan dolayı idare para cezaları Sosyal Güvenlik Kurumu il veya ilçe müdürlükleri tarafından kesilse de dava cezayı kesen kurumada açılmaz. Bu tür idari para cezalarının iptali davalarında dava Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na açılması gerekmektedir.

PARA CEZASINA KARŞI İPTAL DAVALARI HANGİ MAHKEMELERDE AÇILACAKTIR?

Bildirimsiz (sigortasız) işçi çalıştırmadan dolayı kesilen idari para cezalarında görevli mahkeme İdare Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise aleyhinizde idari para cezasını kesen kurumun bulunduğu yer mahkemesidir. Yukarıda bahsedildiği üzere itirazın reddi kararının tarafınıza tebliğinden itibaren 30 günlük süre içinde dava açılmazsa aleyhinizde kesilen idari para cezası kesinleşir. Davanın açılması kesilen idari para cezasını durdurmaz. İdari para cezasının durdurulmasını talep ediyorsanız, davayı açmış olduğunuz mahkemeden idari para cezası hakkında yürütmenin durdurulmasını talep etmelisiniz. Mahkeme yürütmenin durdurulması kararı verirse dava kesinleşinceye kadar Sosyal Güvenlik Kurumu,  kesilen idari para cezasının tahsilatı için faaliyette bulunamaz. Aksi takdirde dava esnasında Sosyal Güvenlik Kurumu kesilen cezanın tahsilatı için icra işlemleri yürütme hakkına sahiptir. Bu işlemler neticesinde kesilen ceza miktarı tahsil edilirse; davacı işverenin davayı kazanması halinde ödediği ceza miktarını idareden talep edebilir.

CEZAYI ÖDEMEK DAVA HAKKINI SONLANDIRIR MI?

Davayı açmadan önce cezayı ödemek dava hakkınızı düşürmeyecektir. Aksine cezayı erken ödemeniz halinde uygulanacak ¾   oranında indiriminden de faydalanma fırsatını doğuracaktır. Gerek dava açılmadan önce gerek de dava açıldıktan sonra aleyhinize kesilen cezanın ödenmesi davaya etki etmeyecektir. Yukarıda bahsedildiği üzere açılan davada yürütmenin durdurulması kararı alınmadığı takdirde cezanın tahsilatı mümkündür.

Dava açmadan önce yahut dava açtıktan sonra idari para cezasının ödediniz ve dava sonunda ise davayı kazandınız yani haksız ve hukuka aykırı olarak kesilen idari para cezası iptal edildi. Peki bu durumda ne olacaktır? Bu durumda açtığınız ve kazandığınız iptal davası kesinleşince mahkeme kararı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurup ödediğiniz paranın iadesini istemeniz gerekmektedir. Buna rağmen Sosyal Güvenlik Kurumu haksız olarak tahsil ettiği idari para cezasını ödemezse Sosyal Güvenlik Kurumu aleyhine tam yargı davası açarak paranızı dava yolu ile alabilirsiniz.

İPTAL DAVASINDA HANGİ HUSUSLARIN İSPAT EDİLMESİ GEREKLİDİR?

Açmış olduğunuz davanızda hukuki nedenleriniz ve delillerinizin sağlam temellere dayandırılması lazımdır. Yanlış bir ceza kesilmiş olsa dahi siz yapılan yanlışlıkları ispat edemiyorsanız veya  İdari Yargılama Usul Kanunu’nun şekil kurallarına uymuyorsanız bu davayı kazanmanız pek mümkün değildir.

Dava aşamasında ilk olarak Sosyal Güvenlik Kurumu denetmen ve müfettişlerinin soruşturma usulüne itiraz edebilirsiniz. İlgili kurumun size bu idari para cezasını kesebilmesi için idari para cezasına konu olan eylemi gerçekleştirdiğinizi ispat etmesi gerekmektedir. Bunun için gerekli tüm araştırmaları yapmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu denetmeni veya müfettişi kişisel değerlendirmeler neticesinde aleyhinizde ceza kesemez. Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde soruşturmanızı yürüten denetçi veya müfettişin bu iddiaları ispat etmesi için iş yerinizde inceleme yapması, diğer çalışanlarınızı tanık olarak dinlemesi, iş yerinin kamera görüntülerinin incelenmesi, iş yeri evrak ve dokümanlarının incelenmesi gibi ayrıntılı ve etkin bir şeklinde soruşturma yürütmesi gerekir.

Özellikle aleyhinizde ihbar olması halinde salt ihbar edenin vermiş olduğu beyan ve belgelere dayanarak aleyhinizde ceza kesilmesi hukuk normlarına uygun değildir ve bu şekilde kesilen ceza da mahkemece iptal edilecektir. Sosyal Güvenlik Kurumu denetçisinin veya müfettişinin işyerinde bildirimsiz şekilde çalıştığı iddia edilen kişilerin o iş yerinde varlığını ve gerçekten o iş yerinin işçisi olduğunu kanıtlaması lazımdır. Bunun kanıtı ancak somut delillerle olabilir. Burada önemli olan taraflar arasında bir iş sözleşmesinin tam manasıyla tespit edilmesidir. Örneğin bir kişinin yardım amacıyla işyerinize gelmesi o kişinin işçiniz olduğu anlamına gelmez. Soruşturmanızı yürüten kişinin size yardıma gelen kişinin gerçekten çalışan olduğunu, sürekli ve istikrarlı bir şekilde işyerinde bulunduğunu ve çalıştığını, bunun karşılığında sizden ücret aldığını delillerle ispat etmelidir. Somut olay hukuki olarak ispat edilmeden kesilen idari para cezaları iptal edilebilir niteliktedir.

Yine bir diğer iptal sebebi ise kesilen ceza miktarıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu denetçi ve müfettişleri çoğu zaman gerçekten bildirimsiz işçi istihdamını tespit etse de kesilecek idari para cezasını yanlış belirlemektedir. 5510 sayılı kanunda ceza miktarları belirlenmiştir. Uygulamada kanunda belirlenen ceza miktarlarının çok üstünde idari parası kesilerek kanunun dışına çıkılmaktadır. Sizde 5510 sayılı kanuna bakarak yapacağız ceza miktarı tahmini olarak hesaplayabilirsiniz. Kesilen idari para cezasının miktarı ile sizin hesapladığınız miktar arasında çok büyük fark varsa kesilen ceza iptal edilebilir niteliktedir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Sosyal Güvenlik Kurumu ve diğer kamu kurumları ceza keserken bazen gerekli inceleme ve araştırmayı tam olarak yapmadan işin kolayına kaçabilmektedir. Bu nedenle yediğiniz para cezalarına karşı başvurabileceğiniz hukuki yolları ve süreleri çok iyi araştırmanız gerekmektedir. Aksi halde büyük hak kayıplarına uğrama riskiniz bulunmaktadır.

Mevzuat gereği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilen idari para cezalarının iptali davalarını kendiniz de açıp takibini yapmanız mümkündür. Ancak İdare Hukuku çok teknik bir hukuk dalı başta süre ve itirazlar olmak üzere çok sıkı şekil şartlarına tabidir. bu nedenle davanızı tek başınıza avukatsız olarak takip etmeniz durumunda en ufak bir usuli eksiklikte hak kaybı yaşayabilirsiniz. Bu sebeple Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yediğiniz para cezalarına karşı hukuki yollara başvurmak ve dava açmak için mutlaka alanında uzman bir idare hukuku avukatından destek almanız gerekmektedir.

POINT Hukuk ve Danışmanlık Bürosu idare hukuku ve iptal davaları konusunda deneyimli, yenilikçi ve alanında uzman kadrosuyla dava ve danışmanlık faaliyetleri ile haklarınızın en iyi şekilde korunması için kaliteli hizmet sunmaktadır. Probleminizle alakalı olarak bize ulaşmak ve iletişim formu doldurmak için tıklayınız.